2020 is een jaar dat nooit meer uit ons collectieve geheugen zal verdwijnen. Veel van ons hebben verliezen geleden en hebben ons eenzaam gevoeld. Dit gevoel wordt weerspiegeld in de 20 best bekeken documentaires van 2020. Het gaat onder andere over rouw, verlies van je "gewone" leven, over eenzaamheid en aanraking. Vind wat troost en herkenning in dit lijstje dat een terugblik is op 2020.

1. Waarom bleef je niet voor mij

Rebekka, Stef, Hessel en Annabel zitten nog maar op de basisschool als hun vader zelfmoord pleegt. Hoe gaan zij om met dit verlies? Het rouwproces is eenzaam. Met anderen praten over wat hen overkwam doen ze eigenlijk niet. Buitenstaanders vinden het ingewikkeld om er naar te vragen.

Documentairemaker Milou Gevers verloor tien jaar geleden zelf haar moeder aan zelfmoord en dacht vaak, net als de kinderen, dat zij de enige was. In de documentaire praat Milou met de kinderen over alles waar niemand over durft te beginnen. Lees hier in een interview met de regisseur hoe het maakproces van deze persoonlijke film voor haar was.

Regie: Milou Gevers

2. Mijn naam is Stefano Keizers

Stefano Keizers is een mysterie. Deze Nederlandse cabaretier is veelvuldig op tv te zien en iedere keer lijkt hij een totaal ander persoon. Is hij in zijn dagelijks leven ook zo extravert en verschillend of is het een personage? De mogelijke "ontmaskering" van Stefano Keizers gebeurt in aanloop naar zij tweede theatershow. De regisseur die dit heeft aangedurfd is Lavinia Aronson, een documentairemaker die vers van de BNNVARA Academy afkomt. Hoe het voor haar was om deze documentaire te maken, lees je in dit interview.

Regie: Lavinia Aronson

 

3. Djordy

Op 8 oktober 2016 wordt deejay en ondernemer Djordy Latumahina in een Amsterdamse parkeergarage doodgeschoten. Naast hem in de auto zit zijn vriendin. Zij wordt geraakt door zes kogels en raakt zwaargewond buiten bewustzijn. Hun dochtertje (toen 2,5 jaar oud) op de achterbank blijft wonderwel ongedeerd. Maar het trauma is groot.

Uit politieonderzoek blijkt dat Latumahina het slachtoffer is van een vergissing. Over deze afschuwelijke gebeurtenis en wat er daarna gebeurde, maakte journalist Mark Schrader (AT5) een aangrijpende documentaire waarbij hij in gesprek gaat met iedereen uit Djordy's omgeving die geraakt werd door deze vergismoord.

Regie: Mark Schrader

4. Huidhonger

De behoefte aan fysiek contact is in mensen verankerd; een simpele aanraking kan een waaier aan emoties oproepen. De docu Huidhonger volgt daarom mannen en vrouwen die een gebrek aan aanraking hebben ervaren.

Deze intieme en letterlijk dicht op de huid gefilmde documentaire portretteert mannen en vrouwen die om diverse redenen een gebrek aan aanraking (hebben) ervaren, met soms een hevig verlangen tot gevolg. Door hun huid een stem te geven, wordt er uitdrukking gegeven aan het gemis. Een documentaire die de ziel raakt. Waarom de regisseur deze film wilde maken lees je hier.

Regie: Lieza Röben

5. Carrousel

In het Rotterdamse centrum De Nieuwe Kans worden jongemannen met een problematische of criminele achtergrond weer op weg geholpen. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Carrousel volgt een jaar lang Tayfun, Nabil en Delgano en hun begeleiders in hun gang naar een ander leven. De mentoren moeten daarbij een enorme hoeveelheid geduld, empathie en doorzettingsvermogen uit de kast halen. Carrousel toont de kansenongelijkheid onder jongeren en de eindeloze inspanningen van verzorgers om jongvolwassenen te helpen andere keuzes te maken.

Kijk hier het DocTalks interview met de regisseur.

Regie: Marina Meijer

6. Jochem Myjer - Nog eentje dan

Het was een jaar van uitersten voor Jochem Myjer: hij stond honderd keer in Carré, maar worstelde tegelijk ook met het feit dat er tumoren in zijn rug zaten. Hoe bleef hij overeind? Je ontdekt het in Jochem Myjer - Nog eentje dan.

Regisseur Suzanne Raes volgde komiek Jochem Myjer in de tweede helft van 2019. De laatste reeks optredens van zijn ruim drie jaar durende theatertournee van Adem in, adem uit, sluit Myjer af met zijn honderdste voorstelling in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam. Voor deze uitputtingsslag moet alles wijken. Lees hier hoe caberetcollega Brigitte Kaandorp naar Myjer kijkt.

Regie: Suzanne Raes

7. Ik rouw van jou

Nellie onderzoekt de tegenstrijdigheden van het verliezen van een ouder op jonge leeftijd. Alle trauma's, tranen en dieptepunten, maar ook de opgedane kracht, wijsheid en losgekomen creativiteit. Kun je sterker en gelukkiger worden door de dood van iemand van wie je het meest houdt? Kun je je verdriet omzetten in iets betekenisvols? Mag verdriet er soms ook gewoon even zijn, en hoe deel je dat zonder dat je je opgelaten voelt? Rouwen. Hoe doe je dat? Nellie Benner vertelt er meer over in dit interview.

Regie: Nellie Benner en Leon Veenendaal

 

8. Verstoten vaders

Het is de angst van veel vaders: na een scheiding je kind niet meer mogen zien. Documentairemaker Elena Lindemans volgt een jaar lang drie mannen die in deze nachtmerrie verstrikt zijn geraakt.

Armand, Deepak en Gerard zijn de drie hoofdpersonen van de documentaire. Zij vechten tegen beschuldigingen van hun ex; ze zouden hun kind mishandelen, misbruiken en onder druk zetten. Achter de gesloten deuren van de rechtbank en jeugdzorg proberen ze duidelijk te maken dat deze beschuldigingen volgens hen niet kloppen.

Hoe was het voor de regisseur om zo'n delicaat onderwerp te behandelen? Ontdek het in deze DocTalks met Elena Lindemans.

Regie: Elena Lindemans

 

9. Your Mum and Dad

‘They fuck you up, your mum and dad. They may not mean to but they do.’

Het begin van dit gedicht van Philip Larkin raakt de kern van de vragen die Klaartje Quirijns stelt in haar nieuwe film. Twintig jaar geleden woonde ze in New York en begon ze haar vriend Michael Moskowitz op de meest intieme plaats te filmen: in de therapiekamer met psychoanalist Kirkland Vaughans. Later besloot ze de camera op zichzelf te richten, haar familie en een onbesproken trauma. In de film onderzoekt zij de krachtige dynamiek van haar eigen familierelaties en de manier waarop haar leven hierdoor is gevormd. Hoe dit voor haar was, ontdek je in de DocTalks met de regisseur.

Regie: Klaartje Quirijns

10. Ze noemen me Baboe

In Ze noemen me Baboe gebruikt regisseur Sandra Beerends verschillende verhalen van baboes (kindermeisjes) om de levensloop van de (fictieve) Javaanse Alima mee te bouwen. In het koloniale Nederlands-Indië hadden rijke families altijd baboes in huis die voor hun kinderen zorgden. Maar door de woeligheden van de eerste helft van de 20e eeuw zijn zij in de vergetelheid geraakt.

Beerends wil hier verandering in brengen door al die verhalen te verenigen in het verhaal van Alima. Hoe Beerends aan die verhalen en al het archiefmateriaal kwam, ontdek je in ons DocTalks-interview met de regisseur.

Regie: Sandra Beerends

11. Missie NS

De trein. We wachten er op. We reizen ermee. We klagen erover. Omdat de trein te laat is, te vol, te duur. Met een miljoen reizigers per dag kent iedere Nederlander de NS. En we hebben er allemaal een mening over.

Missie NS van Catherine van Campen (Garage 2.0) toont een onbekende kant van het bedrijf: de worsteling achter de schermen om de reiziger blij en tevreden te houden. Voor die missie worden verhalen geconstrueerd, want verhalen geven houvast in een wereld die complex en ingewikkeld is geworden. Het zijn verhalen die de reiziger gelukkig moeten maken, ook al rijdt de trein niet op tijd. Waarom juist deze film? Je leest het in dit interview met de regisseur.

Regie: Catherine van Campen

12. Bloody Hormones

De 2Doc Makers van Morgen-documentaire Bloody Hormones is een persoonlijke zoektocht van jonge makers Brigitte Borm en Dorien Pfauth naar alternatieven voor hormonale anticonceptie.

Ooit bracht de anticonceptiepil seksuele bevrijding teweeg, maar wat betekent diezelfde pil voor de meisjes en vrouwen van nu? Met de camera in de hand verkennen de makers hun hervonden natuurlijke cyclus en de ervaringen van andere vrouwen. Wat maakte dat de regisseurs over dit onderwerp een film wilden maken en hoe is het om iets zo privé als je cyclus in een film te behandelen? Je leest het hier.

Regie: Brigitte Borm & Dorien Pfauth

13. Tot de dood ons scheidt

‘Tot de dood ons scheidt’, dat is wat Marga en Mat, Gerda en Bennie elkaar beloofden. Na bijna veertig jaar huwelijk en een gedeeld leven met kinderen en kleinkinderen, besluiten ze alsnog uit elkaar te gaan. In de spreekkamer van de mediator regelen ze hun scheiding.

Het aantal vijftigplussers dat in Nederland per jaar scheidt, is in de afgelopen twintig jaar bijna verdubbeld naar ruim 20.000 mensen. Waarom nemen steeds meer koppels op latere leeftijd een beslissing met zo’n grote impact? Relatietherapeut Wills Langedijk legt het uit.

Regie: Niels van Koevorden

14. Wei. Zorgen voor pap

Filmmaker Ruud Lenssen volgt zijn vader Jac nadat hij de diagnose dementie heeft gekregen. Terwijl Jac vasthoudt aan zijn idyllische wei, worstelt moeder Ria met haar rol als mantelzorger. Ondertussen komt een onvermijdelijk afscheid steeds dichterbij. Wei. Zorgen voor pap toont de impact van dementie op een gezin.

'Met de camera werd ik een betere zoon', vertelt Lenssen in ons interview. Lees hier hoe hij terugkijkt op het maken van een film over zijn ouders.

Regie: Ruud Lenssen

 

15. De kinderen van Truus

Truus Wijsmuller, een vrouw die van wanten wist, heeft voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog zo'n 10.000 Joodse kinderen uit handen van de Duitsers weten te houden. Het doorzettingsvermogen van Truus Wijsmuller maakt dat zij thuishoort in een zeer selecte groep verzetshelden in de wereld. Toch bleef deze verzetsheldin in Nederland tot nu toe relatief onbekend.

De makers van de docu De kinderen van Truus willen hier verandering in brengen. In dit interview spreekt 2Doc.nl met regisseur Pamela Sturhoofd.

Regie: Pamela Sturhoofd en Jessica van Tijn

 

 

16. King of the Cruise

King of the Cruise draait om de rijke en extravagante Schotse baron en koning van een klein stuk land in Afrika Ronald Busch Reisinger van Inneryn. Hij brengt zijn tijd graag door op luxe cruiseschepen waar hij een graag geziene gast is. Maar wat schuilt er achter zijn imposante figuur?

Regisseur Sophie Dros volgt de baron en koning tijdens zijn vakantie aan boord. Fraaie beelden van traag voorbijglijdende, enorme cruiseschepen, de eindeloze zee en de luxe verblijven. Kijk hier de DocTalks waarin Ersin Kiris in gesprek gaat met de maker. 

Regie: Sophie Dros

17. Ziek gespierd

Instagram staat vol afgetrainde mannen. Fitboys met sixpacks lijken de nieuwe norm. Ook Jorjen Neumann (23) wilde zo’n sixpack, maar het liep mis. Hij kreeg een eetstoornis en is nu al zeven jaar bezig met zijn herstel.

Anorexia kennen we vooral van jonge meisjes in de pubertijd die weinig eten of zelfs hun eten uitspugen. Dat jongens en mannen net zo goed een eetprobleem kunnen ontwikkelen, is een stuk minder bekend.

Waarom wilden drie NRC-journalisten een documentaire maken over het zelfbeeld van jongens en mannen? Lees het in dit interview.

Regie: Nina van Hattum, Joram Bolle, Benjamin Kat

18. Zeven dagen alleen

Kunnen stadsmensen ver weg van de drukte nog wel alleen zijn met hun eigen gedachtes? 2Doc Maker van Morgen Dylan Werkman besloot het te onderzoeken door er een korte film over te maken. In Zeven dagen alleen plaatste hij stadsjongen Jord in een hutje op de Veluwse hei, en liet hem daar moederziel alleen zijn gedachten met een microfoon opnemen.

Dylan Werkman vroeg zich af wat isolatie met de mens doet, en zag film als middel om dit uit te zoeken. Lees hier het interview met deze Filmacademiestudent.

Regie: Dylan Werkman

19. Dierbaren

Bij het dierenasiel wordt een stroom aan afgedankte honden, katten en konijnen liefdevol opgevangen, verzorgd en getraind. Alles draait erom de verschoppelingen een nieuw thuis te geven. In een wereld vol leed bokst een kleine gemeenschap van kwetsbare dieren en liefhebbende mensen tegen de tijdgeest waarin liefde en mededogen langs de meetlat van de consument ligt.

In de DocTalks vertelt de regisseur wat ze het meest aangrijpend vond tijdens het draaien in het dierenasiel. Lees ook het interview met GZ-psycholoog Nienke Endenburg over het rouwproces na het verliezen van een huisdier.

Regie: Saskia Gubbels

20. Keeper

In een tijd waarin de meeste aandacht gaat naar het scoren, naar de aanvallers en de spitsen, is dit juist een genuanceerde en bij vlagen humoristische psychologische zoektocht naar de motivatie en karaktereigenschappen van keepers.

Regisseur Johan Kramer bracht een seizoen door op de velden van amateurvoetballers om de mysteries rond dit bijzondere personage in de sport te ontrafelen.

Kijk ook de DocTalks waarin Ersin Kiris in gesprek gaat met de documentairemaker.

Regie: Johan Kramer

Meer tiplijstjes van 2Doc.nl