De impact van digitalisering. Filmmaker Mea Dols de Jong is geintrigeerd door het onderwerp en maakte er naast deze serie al verschillende VPRO Tegenlicht-producties van en de documentaireserie Nettiquette (NTR, 2017) over de omgangsvormen van pubers op social media.

Drieeënhalf jaar geleden begon Mea Dols de Jong met de serie Niemand die het ziet. Hoofdpersoon en onderzoeksjournalist Huib Modderkolk stond al direct open voor het idee.

'Hij dacht heel erg mee, maar bleef ook bij zichzelf en gaf goed zijn grenzen aan. Het moest wel echt blijven en vertegenwoordigen hoe hij zijn werk doet. Hij zag ook wel echt het belang van de serie in, dat het ook weer een manier is om die verhalen naar buiten te brengen,' vertelt Dols de Jong. 'Iedereen in de serie probeert het onzichtbare, zichtbaar te maken.'

Tekst loopt door onder afbeelding

De zoektocht naar een verdwenen agent maakt Modderkolk tot een soort detective. 'Voor een filmmaker is zo'n zaak natuurlijk fantastisch.'

Ondanks Modderkolks openheid, kon de maker niet overal mee naar toe. 'We konden niet overal bij zijn, ook omdat het soms mensen in gevaar kon brengen.' Zo werden sommige gesprekken gedraaid waarbij mensen een masker droegen. Of Huib sprak na de afspraak zijn gedachten in, zodat Mea Dols de Jong die als reflectie op de gebeurtenis kon gebruiken.

'Ik heb nog nooit eerder meegemaakt dat er zulke veiligheidsrisico's waren. Soms hebben we acteurs gesprekken laten inspreken, omdat de originele stemmen herleidbaar waren naar mensen die anoniem moesten blijven. Tijdens het maakproces staan die originele stemmen wel ergens op, bijvoorbeeld op een camera. We moesten dus heel voorzichtig te werk gaan en offline monteren,' vertelt de filmmaker.

Tekst loopt door onder afbeelding

Het gevaar tijdens het maakproces kwam niet alleen via de digitale wereld, maar ook uit de fysieke wereld. 'Tijdens het filmen in Oekraïne zijn er meerdere bomaanvallen geweest. Ik ben vijf nachten in een schuilkelder verbleven.'

Mea Dols de Jong hoopt dat Niemand die het ziet mensen meer inzicht geeft in de wereld van spionage, cyberaanvallen en desinformatie. 'Op het moment dat er iets onzichtbaar is, kom je nooit tot regels en afspraken erover. Het is niet altijd even duidelijk wanneer een land in oorlog is.'

Volgens de maker is Nederland ook niet helemaal in vrede. 'We worden zeker wel getarget door misinformatie. Ik ben geschrokken hoe feiten de hele tijd verdraaid worden en wat dat doet met de maatschappij.'